جهان امروز در شرایطی واقع شده است که بهسختی میتواند درگیری جدیدی را متحمل شود. نبود قطعیتهای دو سال گذشته به ایجاد تنشهای قابلتوجهی در سراسر دنیا منجر شده است. افزونبراین، ویروس کرونا همچنان به جهش و گذر از دورههای تجدیدحیات ادامه میدهد و بهبود اقتصاد پس از دوران همهگیری کووید ۱۹، بسیار آهسته بوده است. همچنین، درگیریهای مسلحانه میان روسیه و اوکراین مسائل را بحرانیتر کرده است و امکان بازگشت به حالت عادی برای زنجیرههای تأمین جهانی همچنان وجود ندارد. موضوع مهم دیگر اینکه بازارها متلاطم هستند؛ زیرا ترس از رکورد جهانی، بسیار زیاد است. طبیعتاً این بدترین زمان برای افزایش تنشها میان دو ابرقدرت جهانی است؛ شرایطی که اکنون میان چین و ایالات متحده برسر تایوان در حال انجام است.
سابقهی این درگیری در تاریخ و شرایط جغرافیاییسیاسی ریشه دارد. این موضوع بسیار گسترده است و پیامدهای بالقوهی هرگونه درگیری شدید خواهد بود؛ مخصوصاً برای صنایعی که به بازار نیمههادی متکی هستند. شرکت تایوانی TSMC، پیشروترین تولیدکنندهی قراردادی تراشه در جهان، سیستم-روی-چیپهای پیشرفتهای را برای تعداد زیادی از شرکتهای فعال در صنایع مختلف تولید میکند. کمبود جهانی تراشهها نیز پس از همهگیری کرونا، تغییر خیلی زیادی را تجربه نکرده است. هرگونه پیامد درگیری احتمالی بر سر تایوان، میتواند کل زنجیرهی تأمین تراشه را برهم بزند. این مسئله درنهایت به عواقب اقتصادی فاجعهباری بهدنبال خواهد داشت؛ زیرا شرکتها بهدلیل دردسترسنبودن پردازندهها، نمیتوانند محصولات جدیدی به بازار عرضه کنند؛ بههمیندلیل، مجبور خواهند بود تصمیمات سختی برای حفظ تجارت خود اتخاذ کنند. اکثر تأسیسات ریختهگیری TSMC در تایوان واقع شده است و بیشتر تراشههای پیشرفتهی آن در این کشور تولید میشوند. شرکت مذکور چند کارخانهی دیگر در چین، سنگاپور و ایالات متحده نیز دارد؛ اما هیچیک از آنها با مقیاس تأسیسات آن در تایوان تطابق ندارند.
TSMC برنامههایی برای تأسیس کارخانهای جدید بهمنظور ساخت تراشهی پیشرفته در ایالات متحده دارد؛ البته شروع کار این تأسیسات چند سال دیگر طول خواهد کشید. بدیهی است که این شرکت سرمایهگذاری زیادی برای محافظت از خود دربرابر خطرهای ژئوپلیتیک مشابه در آینده انجام میدهد. TSMC، تنها سازندهی قراردادی تراشه در جهان نیست؛ اما یکی از دو شرکتی بهشمار میرود که معماریهای پیشرفته ارائه میدهد. شرکت کرهای سامسونگ رقیب اصلی این شرکت تایوانی محسوب میشود که برای سبقت گرفتن از آن و تبدیلشدن به برترین سازندهی تراشهی قراردادی، سرمایهگذاریهای قابلتوجهی انجام داده است. شرکت مورداشاره اخیراً از راهاندازی کارخانهی جدید ۱۷ میلیارد دلاری در ایالات متحده خبر داده است. غول فناوری کرهای تصمیم دارد بیش از ۲۰۰ میلیارد دلار سرمایهگذاری کند تا تجارت تراشهسازی خود را به سطح جدیدی برساند.
سامسونگ پیشتر با عرضهی اولین مجموعه تراشههای ۳ نانومتری خود از TSMC سبقت گرفت. این معماری پیشرفته برای ایجاد تراشههای محاسباتی با کارایی بالا برای سرورها، مراکز داده، گوشیهای هوشمند، تبلتها، پوشیدنیها، رایانههای شخصی و سایر دستگاهها استفاده خواهد شد. پیشبینی میشود TSMC اولین پردازندههای مبتنیبر معماری ۳ نانومتری خود را در سهماههی چهارم امسال روانهی بازار کند. هر دو شرکت برای جذب شفارشات مشتریان بزرگی مانند کوالکام، اپل، مدیاتک، انویدیا و AMD رقابت خواهند کرد. در هر سناریو نامطلوبی که توانایی TSMC را برای تولید تراشه در کارخانههای خود در تایوان موقتاً کاهش دهد، تقاضای موجود ناگزیر بهسمت سامسونگ خواهد رفت و این شرکت برای زنجیرهی جهانی بیش از آنچه هست، اهمیت خواهد یافت. همانطورکه گفتیم، سامسونگ ظرفیت محدودی دارد و نمیتواند بهتنهایی تمام تقاضاهایی را تأمین کند که از TSMC بهسمت این شرکت سرازیر میشوند.
بااینحال، غول فناوری کرهای تنها تولیدکنندهی قراردادی تراشه خواهد بود که توانایی عرضهی پردازندههای تولیدشده برپایهی معماریهای پیشرفته را در مقیاس گسترده دارد. شرکتهایی که نتوانند سفارشهای خود را در کارخانههای تراشهسازی سامسونگ تضمین کنند، در شرایط بسیار سختی قرار خواهند گرفت. اگر اوضاع به این صورت پیش رود، محیط تجارت نیز بسیار دشوار خواهد شد. دولتها همسو با سیاستهایشان معمولاً تحریمها و سایر اقدامات سخت اقتصادی را اعمال میکند. ایالات متحده بهصراحت اعلام کرده است شرکتهایی که با برندهای تحریمشده تجارت میکنند، نمیتوانند با شرکتهای آمریکایی دادوستد کنند و پیمایش همهی اینها نیازمند احتیاط شدید است. شاید بههمیندلیل درخواستهای فزایندهای برای عفو رئیس سامسونگ، لی جائه یونگ، وجود دارد تا بتواند کاملاً به مدیریت بازگردد. تصمیمات مهم مستلزم مشارکت او است و در چنین شرایط سیاسی و اقتصادی نامطمئنی، مسلماً بهنفع سامسونگ خواهد بود که این شخصیت مهم را فعالانه درگیر موضوع کند. نمیتوان گفت که نتیجهی تنشهای آمریکا در چین به کجا ختم خواهد شد. شاید این درگیریها از سطح لفاظی فراتر نرود و اوضاع بیشازاین تشدید نشود. بااینحال، باتوجهبه اتفاقات زیادی که در دو سال گذشته رخ داده است، این روزها نمیتوان هیچ سناریویی را رد کرد.